Eğer siz de bebek sahibiyseniz, herhangi bir anda olağanüstü bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu olağandışı durumlardan biri de kusma. Anne- babalarda endişeye yol açan kusmanın neden kaynaklanabileceği hakkında detaylı bilgi alabilmek için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Evrim Kıray’a kulak vermekte yarar var.
Kusma, bebeklerde genel olarak beslenmeden hemen sonra görülebilen bir durum. Bebekler zaman zaman emzirme veya mamayla beslendikten sonraki birkaç dakika içerisinde kusabilir. Bu sıra dışı durum, ister istemez anneyi endişelendirir. Üstelik ilk çocuk deneyimi yaşayan bir anne için bu durum daha da endişe verici denilebilir. Bu nedenle de “Bebeğin kusması normal mi endişe verici mi” olduğu sorusu oldukça önemlidir.
Bebeklerin kusması hakkında yapılan araştırmalara bakıldığında, bebeklerin yüzde sekseninin doğduktan sonraki ilk üç ay içerisinde en az bir defa olmak üzere kustuğu ve bunun normal bir durum olduğu görülmekte. Kusmanın ciddi bir durum olup olmadığını anlamanın yolu ise, kusmanın şiddeti, zamanı ve miktarının ne kadar olduğuna dikkat etmek.
Hangi Durumlar Normal Kusma Kabul Edilebilir?
Bebekler, ilk birkaç ay içerisinde beslendikten hemen sonra kusabilirler. Bazı bebekler bazen az miktarda kusarken, bazı bebeklerse ağız dolusu miktarlarda kusarlar. Bu kusmanın nedeni yeni doğan bebeklerdeki sfinkter kasının yeterince gelişmemesinden kaynaklanır. Bebeklerde başka yolla atılamayan mukus, kusma yoluyla çıkarılabilmektedir. Üç aylık bebeklerden daha büyük bebeklerde ise, bebeğin süt veya mama ile beslenirken hava yutması, hızlı veya oldukça yavaş beslenmesi, gazı varsa gazın çıkartılmaması gibi durumlar bebeklerin kusmasına yol açabilir.
Bu gibi durumların yanı sıra, bebeklerin kusmasına neden olan bir diğer durumda bebeğin annesi tarafından bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde aşırı beslenmesidir. Bu durumda bebek, ihtiyacından fazla olan miktarı kusarak dışarı çıkarır. Bu gibi nedenlerle meydana gelen bir kusma önemsiz kabul edilmektedir çünkü bebeğiniz büyümeye devam ettikçe bu tip kusmalar hafifler ve ortadan kalkar. O nedenle de, öncelikle yukarıda sayılan durumların bebeğinizin kusması ile herhangi bir ilgisi olup olmadığına dikkat etmeniz gerekir.
Sızıntı İle Kusmanın Farkı Nedir?
Bebekler, 6 aydan 12 aya kadar beslendikten hemen sonra yedikleri besinlerin az bir kısmını ağızlarından çıkarabilmekteler. Bu çıkarmalar, az bir miktarda olduğu için normal kabul edilir ve sızıntı olarak adlandırılır. Ancak bu sızıntıların 12. aydan sonra devam etmesi ya da daha fazla olmaya başlaması durumunda mutlaka bir doktora başvurmanız gerekmekte.
Diğer Kusma Nedenleri Nelerdir?
Bebeğinizin kusması, doğumdan sonrası 3. veya 10. günler arasında başlayan reflüden de kaynaklanabilir. Reflü, mide borusunun mideye bağlandığı yerde kasılmada meydana gelen yetersizlikten kaynaklanan bir rahatsızlıktır ve tıp dilindeki adı da “gastroözofagial reflü” dür. Reflü, bebeklerde gitgide azalan ve ortadan kaybolabilen bir rahatsızlıktır. Ayrıca, bebekler beslendikten sonra 25-30 dakika kadar dik tutulursa bu sorundan kaynaklanan kusmanın da kolaylıkla önüne geçebilirler. Bununla birlikte bebeğin kilosuna da oldukça dikkat etmek gerekir. Eğer bebekte kilo alımı yavaşlamışsa, doktora danışmak ve cerrahi müdahaleye hazır olmak gerekli.
Bebeklerdeki kusmanın bir diğer nedeni ise, yemek borusunun mideye bağlanan kısmının doğuştan kapalı olması olabilir. Bu sorunu anlamak için, bebeğin doğduktan hemen sonraki beslenme durumuna dikkat etmek gerekli. Eğer bebek bu doğduktan hemen sonra birkaç defa beslenmiş ve şiddetli bir şekilde kusmaya başlamış ise, bunun nedeni, yemek borusunun uzunun kapalı olmasından dolayı, besinlerin yemek borusunda birikmesinden dolayı bebek kusarken morarır ve nefes darlığı çeker.
Bebeklerin Zorlanarak Kusması
Mide bulantıları, öğürtüler ve fışkırırcasına kusan bir bebeğin farklı sağlık sorunları olmasından şüphelenmek gerekir. Bebeklerin mide bulantısın nedenini anlamak zordur ancak az da olsa bilgi edinmek için ten renginin solu solmadığına, huzursuzluğunun nedenine dikkat edebilirsiniz. Yeni doğan bir bebekte, ilk iki ya da üç gün içerisinde görülen şiddetli bir kusmanın nedeni, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde meydana gelen bir tıkanıklıktan kaynaklanabilir.
Sindirim sistemindeki barsak tıkanıklığı, barsak darlığı, barsakların bir kısmının doğuştan olmaması, karın organlarının göğüs içerisine yerleşmesi, mide darlığı (pilor stenozu)gibi sorunlar şiddetli kusma nedeni olabilen oldukça ciddi sorunlardır. Bu nedenle de, acil tıbbi müdahale gerekmektedir. Bunun yanı sıra doğumdan hemen sonra meydana gelebilen kusmaların nedenlerinden bazıları da enfeksiyon, metabolizma rahatsızlıkları, bebeğin doğmadan önce fazla amniyon sıvısı yutması ya da süte alerjisi olması gibi durumlardan kaynaklanabilir.
Bu tür biyolojik nedenlerin yanı sıra, az bir ihtimal de olsa, bebeğin kusmasının nedeni psikolojik nedenlerden de kaynaklanabilir. 0-1 yaş arasında olan bebeklerde uyum sorunu, anne bebek arasındaki bağın sağlıklı oluşmaması veya bebeğe az ilgi göstermesi, annenin gerginliği ve huzursuzluğu bebeğin kusmasına neden olabilir.
Bebeğin Kusmasının Diğer Nedenleri
Buraya kadar sayılanların dışında hastalık gibi diğer nedenler de bebeğinizin kusmasına yol açabilir. Eğer bebeğiniz hastalıktan dolayı kusuyorsa, sadece kusmasını önlemek için tedbir almanız yetersiz olacaktır. Burada dikkatli olmanız gereken diğer bir hususta, bebeğinizin kusmasını önlemek için doktora danışmadan herhangi bir ilaç vermekten kaçınmanız gerektiğidir.
Bebeğiniz Kusarken Ne Yapabilirsiniz?
Şimdiye kadar sayılan nedenlerden dolayı bebeğiniz kusmaya başlamışsa, kusma esnasında yan çevirmek veya yüz üstü yatar pozisyona getirdiğinizde bebeğinizin kusmasını önlemiş olursunuz. Ayrıca kustuktan bir süre sonra bebeğinize katı gıdalar vermemeye de dikkat etmeniz gerekir.
Bebeğiniz kustuktan hemen sonra ise işaret parmağınızı kullanarak ağzının içinde kalan yabancı maddeleri temizlemeniz gerekir. Bunun yanı sıra bebeğiniz günde üç defadan fazla kusuyorsa ve kusmuğunda kan ya da yeşil renkli safra varsa, bunun yanı sıra ateş, öksürük veya enfeksiyon bulguları da varsa, vakit kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız.
Bebeğinizin Kusmasını Önlemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Fizyolojik nedenlerden kaynaklanan kusmaları önleyebilmek ya da mümkün olduğunca azaltabilmek için yapabileceklerinizi şu şekilde sıralamak mümkün:
Bebeğinizi yatırarak beslemeyin. Bunun yanı sıra, besledikten hemen sonra da yatırmamaya dikkat edin ve yapabildiğiniz kadar bebeğinizi dik oturtun.
Bebeğinizi şişmanlatmak için çok fazla doyurmayın.
Bebeğiniz mamasını yedikten hemen sonra hoplatıp zıplatmamaya özen gösterin.
Bebeğiniz ağlarken mümkün olduğunca besin vermemeye çalışın çünkü besinlerle beraber havada yutacağından kolaylıkla kusabilir. Bebeğin gazını çıkarmak için yemeğini yemesini beklemenize gerek yok. Beslenme sırasında ya da öncesinde bebeğin gazını çıkararak rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz.
